مشکلات عمده ی سالمندان در دوران سالمندی

امروزی شدن و شهرنشینی، تحولات عمده ای را در نهادهای گوناگون اجتماعي از جمله خانواده ایجاد کرده در بسياري از کشورهای در حال صنعتی شدن و گسترش، سنت های حمایتی خانواده از اشخاص سالمند را در هم ریخته می شود.

یکی از مسائلی که به‌عنوان آخرین دوره زندگی انسان پیوسته مورد توجه متفکران علوم انساني و زیست شناسی قرار داشته است، پیری یا سالمندی می باشد. در این دوره از زندگی مشکلاتی با بالا رفتن سن براي اشخاص مطرح می‌شود ، که مسائلی چون ضعف قوای جسمانی، تنهایی، از کار افتادگی، معلولیت، بیماري و احتمالاً بی سرپرستی و فقر و تنگ دستی را همراه است. به وجود آمدن این چنین مسائل بسته به این که فرد کهن‌سال در چه جامعه ای و با چه فرهنگی زندگی می‌نماید، از نظر کیفی تفاوت های زیادی را همراه دارد و نیز چگونگی پاسخ به این مسائل و نوع راهکار های ارائه شده، به امکانات موجود در جامعه بستگی پیدا می کند.

 به گونه ای که در کشورهای صنعتی غرب، بیشتر سالخوردگان را در سراهای سالمندان و جدای از خانواده مشاهده می نماییم ولی در شرق و به خصوص در منطقه های روستايي جامعه، افراد سالخورده  اغلب تا لحظات پایان زندگی همراه با اعضای خانواده  زندگی می کنند.

روشن است با تغييرات اجتماعی به وجود آمده و تغيير نهادهای اجتماعي مانند نهاد خانواده، از شکل سنتی به جدید، در جوامعی مانند کشور ما هم، باید منتظر بود که در آينده مشکلات حاصل از این تحولات بخصوص مشکلات مربوط به سالمندان را شاهد باشیم.  در تعداد زیادی از کشورهای در حال گسترش، سنت های حمایتی خانواده از اشخاص سالمند در هم می ریزد.

طبق گزارشات انتشار یافته از سازمان ملل تا سال 2080 در حدود 80 درصد از جمعیت سالمند جهان در کشور های در حال توسعه زندگی مي نمایند . شناختن نیازها و مشکلات این گروه و تلاش برای برطرف کردن آن علاوه بر حمایت سالمندان و خانواده های آنان، ارزش افزوده چشمگیر هم در اقتصاد همراه خواهد داشت.

بیشتر زنان سالمند( بین 60 تا 80 سال)  باور دارند که روابط و مناسبات خانوادگي آن ها را درهم ریخته و به لحاظ اجتماعي، کنار گذاشته شده اند. زندگی شهري موجب شده تا زنان سالمند، در فضاهای اجتماعي با مشکل روبرو و یا حتی ادغام در آن را غیرعملی ببینند و اغلب خود را در فضای خانگی محصور می سازند .

تحقيق درزمینهٔ سالمندان کشور در زندگی شهرنشینی، مشکلات و نیازهای آنان را چنين بیان می‌کند :

• تنها زندگی می‌کنند
• منبع درامد مستقل ندارند و ميزان درامد پائینی را برخوردارند.
• بیماري های جسمی
• در انجام فعالیت های روزانه ی خود مشکل دارند.
• نیازمند حمایت عاطفی و انواع حمایت های اجتماعي هستند.
• عدم آشنایی با فضای امروزی و حاشیه ای شدن که باعث شکل گیری انزوای اجتماعی در بین سالمندان به دلیل ویژگی های تحمیلی زندگی امروزی می شود.
• مشکل گذران اوقات فراغت
• بیهودگی و عدم بهره وری مناسب از عمر و زمان

تغييرات در دوران سالمندی

این تغییرات از ابعاد گوناگون قابل بررسی است: بعد جسمانی، بعد شناختی، هیجانی و اجتماعي و رفتاری.

• جسمانی
• تغييرات حسی
• بينايي: در اواخر دهه ی چهارم و ابتدای دهه پنجم زندگی، افراد امکان دارد با افت بينايي رو به رو شوند.
• شنوایی: تقریباً 30 درصد سالمندان، مشکلات شنوایی را دارا هستند. آمار نشان می‌دهد در 25 درصد افراد تا 60سالگی و 65 درصد افراد تا 80 سالگی شنوایی کاهش می یابد .
• چشایی و بویایی: روند سالمندی بویایی و چشایی هم تحت تأثیر قرار می دهد. تعداد کل جوانه های چشایی پس از 80 سالگی کم می شود. برخی افراد هم کم شدن حس بویایی را تجربه مي نمایند و این امر به خاطر وجود مشکلاتی درگیرنده های بویایی می باشد.
• لامسه: پوست بدن در اصل نقش محافظتی اجرا می‌کند . در دوران سالمندی تغييرات پوستی مثل، چروک شدن، نازک شدن، خشک شدن و پوسته پوسته شدن پوست ، فرد را نسبت به درد و آسیب حساس می نماید .

کم شدن خواب سالمند

بیشتر سالمندان  با مشکلات خواب درگیر هستند. بی‌خوابی، قسمتی از روند پیری به حساب نمی آید و باید حتماً درمان شود چرا که در زمان خواب است که بدن سالمند ترميم می‌شود . خواب موجب تقویت  سیستم ایمنی بدن براي مقابله با میکروب ها و عفونت ها می شود. در صورت نداشتن خواب کافی  افراد سالمند امکان دارد دچار مشکلات مربوط به خلق و خو و حافظه گردند. بدن انسان به 8 الی 9 ساعت خواب نیازمند است.

زمین خوردن سالخوردگان

در اشخاص سالمند، سرگیجه، درد مفصل ها، عدم تعادل و بسياري عوامل ديگر در افتادن و زمین خوردن نقش دارند. در ایالات متحده بیشترین علت منجر به مرگ سالمندان حادثه و زمین خوردن می باشد. یکی از جدی‌ترین نگرانی های اشخاص مسن نیز افتادن به حساب می آید . یکی از علل مربوط به زمین افتادن ها، استفاده نامناسب یا بیش از حد از داروها است، به خصوص داروهایی که تعادل را ضعیف مي کنند .

 در اشخاص مسنی که بیش از 5 یا 6 دارو را در روز استفاده می نمایند به علت تداخل داروها، گاهی عدم تمرکز، سرگیجه و عدم تعادل دیده می شود. نکته مهم ديگر موانع موجود در محیط است. که شامل: صندلی ها و توالت هایی که خيلي کوتاه هستند، نبود دستگیره نرده ها، میزان نبودن ارتفاع پلکان ها ، فرش کردن نامناسب با فرش ها و قالیچه ها، سطح لیز و لغزنده و کفش های نامطلوب می باشد.  نیمی از اشخاص مسنی که زمین می خورند، متأسفانه هرگز موفق به راه رفتن مناسب نخواهند شد.

آلزایمر در افراد مسن

در افرادی که کهولت سن دارند، بیماری آلزایمر که مرگ تدریجی حافظه است، بیش تر دیده می شود. بر اساس آمار مرکز بین المللی آلزایمر، تعداد مبتلایان به آلزایمر تا سال 2050 میلادی، به 130 میلیون نفر به خصوص در کشورهای در حال گسترش می‌رسد . انجام فعالیت های مغزی مثل حل کردن جدول یا بازي شطرنج جلوی ابتلا به آلزایمر را نمی گیرد ولی موجب می گردد از تعداد سلول های مغزی بیشتری کار کشیده شود و لذا ذخیره سلول های فعال بیش تر گردد. در این صورت باتوجه به ذخایر سلولی، این افراد سرعت علائم و تشدید بیماري را به تأخیر می اندازند. اضافه وزن در سالمندان نه تنها احتمال آلزایمر را افزایش می‌دهد ، بلکه باعث آلزایمر زودرس نیز مي گردد

آرتریت، معضل سالمندی

آرتریت در اعضای دارای تحمل بار و پر کار مثل زانو، باسن، مچ پا، مچ دست و دست شایع تر است ولی  این بیماري می‌تواند تمام مفصل ها را درگیر کند.

پوکی استخوان، دردی آشنا در سالمندی

پوکی استخوان، خطر شکستگی را بالا می‌برد و از رایج ترین بیماري های دوران سالخوردگی است. متأسفانه پوکی استخوان یک بیماري خاموش است و نخستین علامتی که می‌تواند فرد را متوجه کند، شکستگی می باشد. انجام تمرین های ورزشی منظم مانند؛ شنا رفتن، وزنه زدن، پیاده روی، دویدن و انجام دیگر ورزش‌های استقامتی به‌طور منظم به فرد کمک می‌کند از پوکی استخوان در امان باشد.

وقتی از اهمیت تغذیه مناسب زنان و مردان در 50 سالگی حرف می زنیم، احتیاج به دریافت ویتامین C و ویتامین D اهمیت پیدا می‌کند. زنان میان‌سال و مسن بیشتر از زنان جوان در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان قرار دارند، بنابراین اگر به دریافت ویتامین های لازم توجه نکنند، خطر بیشتری متوجه آن‌ها خواهد بود. از ویتامین هایی که اغلب مورد چشم پوشی قرار می گیرد، ویتامین 12B است. ویتامینی که بیشتر افراد نمی دانند به آن نیاز دارند. با این حال، ویتامین 12B  یکی از مهم ترين نیازهای تغذیه خانم‌های بالای 50 سال می باشد که می شود آن را از طريق استفاده مکمل های ویتامینه دریافت کرد.

عفونت ادراری در زمان سالمندی

بیماری های عفونی در دوران سالمندی بسیار بیشتر و خطرناک تر هستند. یکی از بیماری هایی که زنان بیش تر از مردان به آن مبتلا می‌شوند، عفونت‌های ادراری است. بعد از یائسگی به علت کاهش شدید در سطح استروژن، باکتری‌ها تشویق به رشد در مجرای ادرار می شوند . عفونت‌های ادراری ممکن است در هنگام استفاده از استخر هم رخ دهد.

در مردان پروستات بزرگ شده می‌تواند خروج ادرار را کند کرده و منجر به عفونت ادراری گردد. در هر دو گروه زنان و مردان، پیری اعصاب مثانه باعث تجمع ادرار مي شود و این یک محیط ایده‌آل براي رشد باکتری‌ها ایجاد مي کند . کمردرد ناشی از عفونت‌های ادراری می‌تواند به دلیل گسترش عفونت به کلیه ها باشد. عفونت ادراری با آنتی بیوتیک درمان می شود و در صورت عدم درمان و انتشار آن به کلیه ها، ممکن است باعث عفونت‌های کشنده در جریان خون گردد .

سالمندان و اختلال های پوستی

با بالا رفتن سن، سلول های بدن پیر گشته و در پوست نیز هم‌زمان با تمام سلول ها تغيير و مشکلاتی پیدا می شود .

به‌عنوان مثال:

• خشکی پوست
• چین و چروک
• کبودی و خون مردگی
• تومورهای پوستی
• عارضه های پوستی ناشی از بیماري زمينه ای: بیماري عفونی پوست و تأخیر در ترميم زخم

پارکینسون

پارکینسون بیماري نورودژنراتیو است؛ به معنی اینکه  در این بیماری سلول های مغزی یا بافت مغزی عصبی تخریب می‌شوند . افراد مسن مبتلا به پارکینسون با مشکلات بسیاری به ویژه درزمینهٔ خوردن غذا و یا نوشیدن مایعات مواجه هستند.